Vazektomi, son zamanlarda giderek yaygınlaşan bir doğum kontrol yöntemidir. Hızla yaygınlaşmasının nedeni gebeliğin önlenmesinde %99.9’un üzerinde etki sağlaması ve oldukça güvenli olmasıdır. Erkeklere uygulanan vazektomi ameliyatının temel amacı spermlerin meniyi oluşturan diğer sıvılarla birleşmesinin ve ejakülasyon sırasında vücut dışarısına atılmasının engellenmesidir. Erkeklerin doğum kontrol yöntemi olarak bilinen vazektomi ile kadınlarda tüplerin bağlanması birbirine karşılık gelen, benzer süreçler olarak tanımlanabilir.
“Vazektomi geri dönüşü var mı?” sorusu sıklıkla gelmekte ve bu soruya verilen yanıtların vazektomi yaptırmayı düşünen erkekler tarafından kapsamlı bir şekilde bilinmesi önemlidir. Vazektomi operasyonunun geri dönüş ihtimali bulunmakla birlikte bu yöntemin kalıcı olarak düşünülmesi ve yalnızca kalıcı olarak doğum kontrolü sağlamak isteyen erkekler tarafından tercih edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
Konu hassas, üstelik vazektomi dünya genelinde giderek artan sıklıkla başvurulan bir yöntem. Dolayısıyla operasyonun etki mekanizmasının doğru bilinmesi gerekiyor. Gelin birlikte erkeklerin sıklıkla merak ettiği o soruya; “vazektomi nedir, nasıl yapılır?” sorusunun yanıtlarına odaklanalım.
Vazektomi özelinde detaylara geçmeden önce bu ameliyatın nasıl sonuç verdiği ile ilgili en temel mekanizmayı açıklamak istiyorum.
Sperm ve erkek cinsiyet hormonlarının üretimi testislerde yapılır. Testislerde bulunan öncü hücreler tarafından üretilen spermler, epididim adı verilen sarmal tüp yapılarında olgunlaşır. Bu tüp yapıları ile prostat bezi arasında ana sperm kanalı olan vas deferans bulunur. Vazektomi sırasında işte bu ana sperm kanalı hedef alınır. Ana sperm kanalının bloke edilmesi sonucu spermler diğer ejakülasyon sıvıları ile birleşemedikleri için boşalma sırasında vücut dışarısına atılmazlar.
Bu kısa açıklamadan sonra vazektomi ameliyatına geçebiliriz. Vazektomi genellikle klinik ortamında gerçekleştirilebilse de ameliyathanede de yapılması gerekebilir. Özellikle farklı cerrahilerle kombine edilmesi gerekiyorsa ya da genel anestezi kararı verilmişse ameliyathane tek seçenek haline gelir.
Vazektomi lokal ya da genel anestezi altında gerçekleştirilebilir; hekimler ve hastalar en uygun anestezi yöntemine birlikte karar verir. Çünkü tercih edilecek anestezi türü hem hastanın anatomisine hem beklentilerine hem de az önce de belirttiğim gibi farklı operasyonlarla kombine edilip edilmeyeceği doğrultusunda planlanır.
Vazektomi operasyonu iki ayrı teknikle yapılabilir.
İlk teknik konvansiyonel yani geleneksel vazektomidir. Bu yöntemde skrotuma iki küçük kesi yapılır. Vas deferansa ulaşılır. Vas deferans kesilir ve kesilen bölgede birleşmenin engellenmesi adına küçük bir kısmı çıkarılır. Tüplerin uç kısımları bağlanır, kendiliğinden eriyen dikişler ile kesiler kapatılarak operasyon sonlandırılır.
Diğer bir teknik “neştersiz vazektomi” olarak adlandırılır. Bu teknikte skrotuma herhangi bir kesi atılmaz. Vas deferans skrotumdan hissedilir ve bir klips yardımıyla tutulur. Cilde küçük delikler açılır ve cilt gerilerek vas deferanslar kaldırılır. Daha sonra vas deferanslar kesilir ve kesilen kısımlar geleneksel vazektomide olduğu gibi bağlanarak ve mühürlenerek kapatılır.
Hangi tekniğin tercih edileceği hasta ve cerrah kararı ile belirlenir. Hangi teknikle yapılırsa yapılsın vazektomi operasyonu yaklaşık 30 dakikada tamamlanır ve hastanede yatış gerektirmez. Post operatif süreçte yan etki oluşma ihtimali yok denecek kadar azdır.
Genel olarak vazektomi sonrası iyileşme sürecinde hastalarımıza birkaç gün dinlenmeleri gerektiğini hatırlatıyoruz. Bir haftadan kısa bir süre sonra iyileşme tamamlanıyor. Birçok erkek Cuma günü ameliyat olup pazartesi işe dönebiliyor. İlk birkaç gün ağrı kesicilerle kontrol edilebilen bir ağrı yaşanabilir. Hekimlerin önerilerine ve reçete edilen ilaç kullanımına uyum sağlanması önemlidir.
Vazektomi çocuk sahibi olmak istemeyen ve bu isteğinden emin olan erkekler için çok etkili bir doğum kontrol yöntemidir. Yan etkisi yoktur, hormon değişimlerine neden olmaz, erkek kaynaklı cinsel işlev bozukluğu oluşturmaz. Üstelik %99,9 gibi çok yüksek bir oranda koruma sağlar.
Yine de bilinmesi gereken birkaç önemli unsur olduğunu söyleyebiliriz. Vazektomi sonrası erkekler boşalmaya ve boşalma sonrası meni vücuttan dışarı çıkmaya devam eder. Fakat bu sıvının içerisinde canlı ya da cansız sperm hücresi bulunmaz. Ama…
Vazektomi sonrası menide sperm bulunmaması için operasyon sonrası süreçte 10 – 20 kez boşalmanın gerçekleşmesi gerekir. Aksi durumda menide sperm kalması mümkündür. Bu nedenle vazektomi sonrası iyileşme sürecinde (1 ay süre ile) cinsel ilişkiye girerken mutlaka doğum kontrol yöntemlerine başvurulması gerekir. Menide hiç sperm bulunup bulunmadığı ile ilgili en kesin sonuçlar, semen analizi yani spermiyogram ile elde edilebilir. Vazektomiden 1 (bir) ay sonra yapılan ve arka arkaya 2 kez tekrarlanan spermiyogramda hiç sperm hücresi görülmeyince işlemin koruyuculuğu başlamış demektir.
Vazektomi çocuk sahibi olmak istemeyen erkeklerin tercih edebileceği, güvenli bir yöntemdir. Orgazm ya da boşalma sürecini etkilemez. Sertleşme problemi de vazektomiye bağlı olarak gündeme gelmez.
Çınarlı Mahallesi, Ankara Caddesi, Mistral Ofis Kulesi, No:15, Kat:37, Konak/İZMİR
