Varikosel hastalığı, erkek kaynaklı infertilitenin hem teşhis hem de tedavi edilebilen nedenlerinden biridir. Primer ya da sekonder olarak ortaya çıkabilen varikosel, genel kanının aksine yalnızca yetişkin erkeklerde görülmez; aksine görülme sıklığı ergenlik döneminde daha fazladır. Ergenlik döneminde gelişen varikosel hastalığı testislerin fonksiyonlarına kalıcı zarar verebilir ve testis gelişimini etkileyebilir. Bu nedenle adolesanlarda varikosel teşhis edildiğinde tedavi süreci kritik derecede önemlidir; doğru tedavi ile ilerleyen yıllarda infertilitenin korunması mümkün olabilir.
Bu yazımda hem varikosel hastalığı hakkında genel bir bilgi aktaracağım hem de genç erkeklerde varikosel tedavisi ve önemine değineceğim. Öncelikle “varikosel nedir?” gelin kısaca hatırlayalım.
Varikosel Nedir?
Testislerin içerisinde bulunduğu skrotum adlı torbadaki toplardamarların varisleşmesi varikosel olarak adlandırılıyor. Testis toplardamarları genişleyip varisleştiğinde testislerden ideal oranda kan boşaltılamıyor, kirli kan tersine aktığı için hem testisler zararlı maddelere maruz kalıyor hem de ısınıyor. Testislerin ısınması ve daha çok zararlı maddeye maruz kalması sperm kalitesini azaltırken testislerin fonksiyonlarına zarar verebiliyor. Sonuç ise ne yazık ki erkek kaynaklı kısırlık olarak karşımıza çıkabiliyor.
Varikosel her zaman şikayet yaratan bir sağlık sorunu değil; ilerlediğinde varisleşen toplardamarlar skrotumda belirginleştiğinde bariz bir işaret ortaya çıkarıyor. Bazı erkeklerde şiddetli testis ve kasık ağrısı da yaratabiliyor. Bu belirtilerin olmaması varikosel yokluğunun kesin bir göstergesi olarak yorumlanmamalı, infertil erkeklerde varikosel görülme oranı %40 civarında; bu azımsanamayacak denli yüksek bir oran.
değerlendirmemiz gerekmiyor. Bu kapsamda hastalarımızın bebek sahibi olmayı isteyip istemedikleri, hayat kalitesini azaltan şikayetler yaşayıp yaşamadıkları, yaşları, genel sağlık durumları ve eşleri ile ilgili unsurları göz önünde bulunduruyoruz. Ancak söz konusu ergenlik dönemindeki bir hasta olduğu zaman gerek sürece yaklaşımımız gerekse tedavi planlamamız daha farklı olabiliyor.
Ergenlik Döneminde Varikosel
Ergenlik dönemi boyunca testiküler hacim 2 ml’den 16 ml’ye çıkar. Sol testisin sağ testisten 2 ml düşük hacme sahip olması genç erkekler söz konusu olduğunda ciddi bir sorun olarak kabul edilir. Bu görüşün bilimsel dayanakları da bulunmaktadır; ergenlik döneminde varikoselin testis gelişimi ve fonksiyonu üzerinde önemli etkileri olduğuna dair klinik çalışmalar mevcuttur. Tek taraflı varikosel oluşumunun testislerin her ikisinin birden ısısını yükseltebileceği ve sıcaklık artışı nedeniyle testis fonksiyonlarının kalıcı olarak bozulabilmesi söz konusu olabiliyor. Temel amacımız üremenin korunması olduğu için adolesanlarda varikosel tedavisini mümkün olduğunca erken dönemde; testis fonksiyonları henüz kalıcı olarak etkilenmeden gerçekleştirme taraftarıyız.
Ergenlik döneminde varikosel tedavisi planlamasını hastanın kapsamlı muayenesi ve değerlendirilmesi sonucu gerçekleştiriyoruz. Hormon ve sperm testleri, hastalık öyküsü, muayene bulguları ve skrotal renkli doppler ultrasonografi sonuçlarını değerlendiriyoruz. Bazı durumlarda izlem tedavisi önerebilirken bazı durumlarda mikrocerrahi varikosel ameliyatı gerçekleştirmemiz gerekiyor. Erken müdahale ile testis gelişimindeki sorunları tersine çevirebiliyor ve gelecek yıllarda erkek kısırlığı oluşumunu önleyebiliyoruz.
Bu nedenle özellikle ebeveynlerin varikosel hakkındaki farkındalıklarının yükselmesi önemli, tabii gençlerin de! Testislerde ve kasıklarda ağrı, testis boyutlarında farklılık, testis torbasında damar belirginleşmesi gibi belirtiler yaşandığı takdirde üroloji ve androloji uzmanlarına muayene olmanın ihmal edilmemesi gerekiyor. Böylece gelecek yıllarda gerek testis fonksiyonlarının korunması gerekse kısırlığın önlenebilmesi mümkün olabiliyor.
Çınarlı Mahallesi, Ankara Caddesi, Mistral Ofis Kulesi, No:15, Kat:37, Konak/İZMİR
